Werknemers in Duitsland kunnen permanent naar het buitenland of een andere vestiging worden overgeplaatst
Bedrijven kunnen hun Duitse werknemers ook permanent naar het een ander land of een ander vestiging sturen, zo oordeelde het Bundesarbeitsgericht. Maar alleen als dit niet is uitgesloten in de arbeidsovereenkomst of anderszins.
In hun uitspraak hebben de hoogste Duitse arbeidsrechters besloten dat werknemers in Duitsland permanent naar het buitenland kunnen worden overgeplaatst als in de arbeidsovereenkomst niets anders is overeengekomen (zaaknummer: 5 AZR 336/21). Het recht van werkgevers om instructies te geven over de werkplek geldt niet alleen voor Duitsland, maar ook voor internationale locaties en vestigingen. Volgens de arbeidsrechters moet echter per geval worden beoordeeld of de overplaatsing naar een ander land redelijk is voor de werknemer.
De werkgever kan de werknemer op grond van zijn directierecht oftewel aanwijzingsrecht uit hoofde van de arbeidsovereenkomst opdragen op een van de werkplekken/vestigingen van de onderneming te werken, indien in de arbeidsovereenkomst niets anders is overeengekomen of uit de omstandigheden blijkt. Voor een overplaatsing naar het buitenland moet er een onderzoek in twee stappen plaatsvinden. Is de overdracht wettelijk toegestaan? En is het redelijk in het specifieke geval?
De zaak
Het specifieke geval betrof een piloot van een dochteronderneming van de Ierse luchtvaartmaatschappij Ryanair. De man heeft tot aan de hoogste arbeidsrechtbank geprocedeerd tegen zijn definitieve overplaatsing van Neurenberg, waar de luchtvaartmaatschappij haar station sloot, naar de luchthaven in Bologna, Italië. Hij achtte de overdracht ongeldig. Zijn advocaat wees erop dat zijn cliënt hierdoor een groot loonverlies van meer dan 50.000 euro per jaar had geleden. In de arbeidsovereenkomst van eiser was overeengekomen dat de piloot ook op andere locaties van de onderneming kon worden ingezet en dat zijn beloning zou worden aangepast aan de in het desbetreffende land gebruikelijke tarieven.
Eigenlijk wilde de piloot uit Neurenberg alleen dat zijn overplaatsing naar Bologna, Italië, niet toelaatbaar oftewel onredelijk werd verklaard. Hij heeft dit niet bereikt met zijn klacht via alle Duitse arbeidsrechtbanken. Maar hij zorgde wel voor een uitspraak van het federale arbeidsgerechtshof in Erfurt die veel werknemers in Duitsland zou kunnen treffen – vooral als ze in dienst zijn van een bedrijf dat wereldwijd actief is.
Het knelpunt
Uiteindelijk ging het om de interpretatie van artikel 106 Handelsreglement (Gewerbeordnung). Het regelt het recht van werkgevers om instructies te geven – de toepassing ervan met betrekking tot de plaats van het werk is omstreden onder arbeidsrechters. De advocaat van de werknemer achtte de contractueel overeengekomen overdrachtsclausule in de overeenkomst van zijn cliënt ongeldig omdat volgens hem de handelsvoorschriften alleen een overdracht binnen Duitsland toestonden. Hij kon geen punten scoren met deze argumentatie.
Met zijn arrest heeft het Bundesarbeitsgericht duidelijkheid geschapen over de interpretatie het desbetreffende artikel van het handelsreglement.
De gevolgen
De beslissing van het Bundesarbeitsgericht heeft verstrekkende gevolgen: De arbeidswereld wordt steeds internationaler, maar in veel arbeidsovereenkomsten wordt vaak geen plaats van tewerkstelling vermeld. Dit kan door werkgevers worden bepaald op basis van operationele behoeften. Maar er moet echter voldoende rekening worden gehouden met de belangen van de werknemer.