DEEL 2 – De voor- en nadelen van het Weens Koopverdrag voor de Nederlandse ondernemer

In Deel 1 van mijn blog over het Weens Koopverdrag (oftewel CISG genoemd) heb ik het gehad over wat het Weens Koopverdrag eigenlijk is, wanneer het van toepassing is en of het kan worden uitgesloten in internationale grensoverschrijdende koopovereenkomsten.

In deze blog zal ik het erover hebben of een categorische uitsluiting van het Weens Koopverdrag in overeenkomst/algemene voorwaarden ook echt een goede en terechte keuze is.

Wat zijn de voor- en nadelen daarvan en voor wie zal het  in vele gevallen juist voordeliger zijn om het Weens Koopverdrag te handhaven?

Hierna zullen bij wijze van voorbeelden slechts enkele voordelen en nadelen van de toepassing van het Weens Koopverdrag ten opzichte van de zuivere toepassing van het Nederlandse rechtsstelsel voorNederlandse exporteurs/verkopers worden opgesomd:

 

DE VOORDELEN

Neutraal en toegankelijk

Soms kunnen partijen het gewoon niet eens worden over welk recht op de overeenkomst van toepassing zal zijn. Jij als ondernemer staat zeker niet te popelen om een overeenkomst te sluiten waarop buitenlands (dus: onbekend) recht van toepassing zal zijn. Hetzelfde geldt uiteraard dan ook voor jouw zakenpartner. Het Weens Koopverdrag biedt dan een goed compromis. Het geldt als “neutraal  en heel toegankelijk recht” gemakkelijker toe te passen en overeen te komen bij onderhandelingen over overeenkomsten met buitenlandse partners. Het wordt gewoon vaker geaccepteerd dan het “normale/nationale” Nederlands recht.

Beoordeling van gebreken en onderzoeks- en klachtplicht

Volgens het Weens Koopverdrag wordt de kwestie of de leverde goederen gebrekkig zijn of niet beoordeelt aan de hand van het standpunt en beoordeling van de exporteur/verkoper.

Volgens het Nederlands Burgerlijk Wetboek is hieromtrent in geval van twijfel standpunt en beoordeling van importeur/koper doorslaggevend.

Ook m.b.t. de onderzoeks- en klachtplicht is het Weens Koopverdrag voor de leverancier/verkoper voordeliger:

Onder het Weens Koopverdrag moet de koper geleverde goederen binnen een korte termijn onderzoeken en bij ontdekte gebreken een klacht indienen. Indien de koper de goederen niet tijdig keurt/onderzoekt, kan hij later ook niet meer aan zijn klachtplicht voldoen en verliest dan ook al zijn rechten op schadevergoeding en/of herstel of ontbinding verliezen.

Daartegenover moet de koper naar Nederlandse recht de gebreken slechts binnen een redelijke termijn na ontdekking of nadat hij deze had kunnen ontdekken aan de verkoper melden.

Weliswaar kan ook naar Nederlands recht de koper in beginsel zijn rechten verliezen als hij te laat klaagt, maar de Nederlandse rechtspraak gaat bij toepassing van het Burgerlijk Wetboek hiermee soepel om als de verkoper door het te laat klagen geen nadeel heeft ondervonden. Het Weens Koopverdrag kent deze nuance niet zodat de verkoper zich ook op een te late onderzoek en klacht door de koper kan beroepen, zelf als hij geen directe nadelen hierdoor heeft gehad.

Ook hier is het Weens Koopverdrag voor de Nederlandse verkoper voordeliger. Bij de beoordeling over een gebrek is het standpunt van de verkoper doorslaggevend en voor de nakoming van de onderzoeks- en klachtplicht gelden voor de koper strenger eisen en consequenties.

Recht op ontbinding

Volgens het Weens Koopverdrag kun je de koopovereenkomst alleen ontbinden als er sprake is wezenlijke tekortkoming. Dat betekend dat gebreken die verholpen kunnen worden (met redelijk te nemen moeite binnen een redelijke termijn), niet gekenmerkt zullen worden als een wezenlijke tekortkoming. Daarom bestaat in beginsel geen recht op ontbinding voor de koper als van de verkoper verwacht kan worden dat hij de zaken dan wel herstelt dan wel vervangende zaken levert binnen een redelijke termijn.

Dit is in tegenstelling tot art. 6:74 BW en de ontbindingsbevoegdheid van art. 6:265 BW, waar naar Nederlands recht de tekortkoming juist niet wezenlijk hoeft te zijn. Artikel 6:74 van het Burgerlijk Wetboek spreekt zelfs van een bevoegdheid te ontbinden bij “iedere tekortkoming”.

Ontbinding van de koopovereenkomst wegens een gebrek is derhalve moeilijker te verkrijgen op grond van het Weens Koopverdrag, hetgeen in het voordeel

Vervaltermijn

Artikel 39 lid 2 CISG bepaalt dat de koper de verkoper binnen twee jaar na de levering van de goederen in kennis moet stellen van gebreken of een kennisgeving van gebreken moet doen. Dit is een zogenaamde fatale termijn, wat betekent dat de koper alle aanspraken verliest indien hij de verkoper niet binnen deze termijn in kennis stelt van een gebrek. Ook dit is dus in voordeel van de verkoper. De Nederlandse wet kent deze (korte) periode niet.

Al met al kan de bepaling in art. 39 lid 2 CISG dus zeer nadelig zijn voor een partij die in het buitenland duurzame goederen heeft gekocht met een te verwachten levensduur van meer dan twee jaar. Immers, na verloop van twee jaar is de klachttermijn verstreken en kan de koper geen beroep meer doen op enige non-conformiteit. Voor de (Nederlandse) verkoper/leverancier kan deze regeling juist voordelig uitpakken

Recht op schadevergoeding

Een ander reden voor de (Nederlandse) verkoper om voor de toepasselijkheid van het Weens Koopverdrag te kiezen, is dat het Weens Koopverdrag sterk gericht is op vergoeding van schade in geval van gebreken, in plaats van op ontbinding van de overeenkomst of prijsvermindering. In dat geval mag de schadevergoeding voor de koper niet hoger zijn dan de door de verkoper “voorzienbare” schade. Zo kent het Weens Koopverdrag een vorm van schadevaststelling. Ook het hierbij samenhangende overmachtscriterium van het Weens Koopverdrag pakt voor de verkoper gunstiger uit dan voor de koper.

Plaats van nakoming voor betalingsvorderingen

Artikel 57 CISG bepaalt de plaats van nakoming voor de betaling van de koopprijs in geval van twijfel of indien niets anders is overeengekomen op de zetel van de verkoper. Hieruit kan het algemeen worden afgeleid dat de plaats van nakoming voor betalingsvorderingen, ook van andere aard (terugbetaling, vergoeding van kosten, rente, ook contractuele boetes, etc.), telkens bij de schuldeiser ligt. Dit betekend dat het onder omstandigheden mogelijk is als Nederlandse verkoper/exporteur de betaling van de goederen bij de Nederlandse rechter te vorderen in plaats van een rechtszaak in het buitenland te moeten starten.

Bij export binnen de EU moet er daarnaast wel nog rekening worden gehouden met de Europese Bevoegdheids- en Executieverordening (EEX-VO) die de (internationale) bevoegdheid van de rechter nader bepaalt (d.w.z. in welk land een procedure gestart moet worden).

Volgens Nederlands recht is de plaats van nakoming voor betalingsvorderingen de vestigingsplaats van de koper. De Nederlandse verkoper zou dus een gerechtelijke procedure in het land van de koper moeten starten.

Het Weens Koopverdrag kan dus m.b.t. dit aspect (voornamelijk als de koper buiten de EU is gevestigd) voor de Nederlandse verkoper voordeliger zijn dan het Nederlands recht.

 

DE NADELEN

Zijn er ook nadelen voor de verkoper?

Naast de bovengenoemde voordelen voor de verkoper heeft het Weens Koopverdrag ook enkele nadelen en dus mogelijke voordelen voor de koper, waarvan men zich bij het sluiten van een koopovereenkomst ook bewust moet zijn:

Het Weens Koopverdrag voorziet niet in dezelfde rechtsmiddelen voor wanprestatie als het Nederlandse recht en, zoals hierboven vermeld, is het Weens Koopverdrag sterk gericht op schadevergoeding. De verkoper moet er zich dus van bewust zijn dat hij de gebrekkige goederen niet onder alle omstandigheden en altijd kan herstellen of vervangen, maar ook resp. slechts voor schadevergoeding kan worden aangesproken. Echter kan dit “nadeel” voor de verkoper worden verholpen door de mogelijkheid conform art. 6 CISG om de bepaling omtrent schadevergoeding geheel of gedeeltelijk uit te sluiten.

Bovendien wordt de toepasselijkheid van algemene voorwaarden – met inbegrip van de verkoopvoorwaarden van de verkoper – onder het Weens Koopverdrag niet zo gemakkelijk aanvaard als onder het Nederlandse recht het geval is. Zo moet de verkoper krachtens het Weens Koopverdrag inzake koop en verkoop de algemene verkoopvoorwaarden daadwerkelijk ter beschikking aan de koper stellen, bij voorkeur ook in de taal van de koper (in ieder geval een taal die de koper kan begrijpen oftewel de onderhandelings- en contractstaal). Een pure verwijzing naar de algemene verkoopvoorwaarden is niet voldoende voor de toepasselijkheid ervan. Op basis van het “gewone Nederlandse” recht zou het kunnen volstaan om te verwijzen naar de toepasselijkheid van de algemene verkoopvoorwaarden in grensoverschrijdende verkoopovereenkomsten.

CONCLUSIE

Het Weens Koopverdrag kan voornamelijk voor de Nederlandse verkoper/leverancier van roerende zaken voordeliger zijn dan het “normale” Nederlandse recht. Bij het onderhandelen over en het opstellen van overeenkomsten moet men zich in ieder geval bewust zijn van het bestaan en de mogelijkheden van het Weens Koopverdrag.  De “automatische” uitsluiting van het Weens Koopverdrag kan daarom ook nadelig zijn voor de leverancier.

Het Weens Koopverdrag is een invloedrijk en succesvol verdrag; niet voor niets hebben zich inmiddels 94 landen aangesloten.

Ondanks sommige nadelen (er is geen uniforme interpretatie/handhaving door alle verdragsstaten en sommige rechtsonderwerpen worden niet geregeld) overwegen dan toch de voordelen voor de leverancier/verkoper. Het Weens Koopverdrag kan daarom een aantrekkelijk alternatief zijn voor het Nederlands Burgerlijk Wetboek.

https://iicl.law.pace.edu/cisg/page/cisg-table-contracting-states;

http://www.uncitral.org/uncitral/en/uncitral_texts/arbitration/NYConvention_status.html; https://uncitral.un.org/sites/uncitral.un.org/files/media-documents/uncitral/en/overview-status-table.pdf;

https://uncitral.un.org/en/texts/salegoods/conventions/sale_of_goods/cisg/status;

 

Doe je als ondernemer zaken met buitenlandse partijen en heb je vragen over het Weens Koopverdrag of over jouw contracten in het algemeen en of deze business-proef zijn? Ik heb uitgebreide ervaring met het internationaal zakendoen en internationale contracten opstellen. Laat je horen en we gaan samen snel aan de slag!

 

Als je meer wilt weten over het Weens Koopverdrag, over het Duitse recht in het algemeen of over de juridische aspecten van het zakendoen in Duitsland, kun je mij altijd bellen of een bericht sturen. Ik neem dan zo snel mogelijk contact met je op.

Patrick Bernd Link, LL.M.

Rechtsanwalt (Advocaat)

+31 6 24355737

patrick@legallink.eu

www.legallink.eu